Maak kennis met het: EPAC-K model.
Kunstmatige intelligentie (AI) is steeds meer verweven met ons dagelijks leven, en het onderwijs vormt daarop geen uitzondering. AI biedt leraren de mogelijkheid om lessen te genereren, leerlingprestaties te analyseren en zelfs interactieve leerervaringen te creëren. Denk bijvoorbeeld aan het inrichten van een (interactieve) omgeving om te oefenen met kijk- en luistervaardigheden via een AI chatbot die luistert en terugpraat met de gekloonde stem van de docent zelf of iemand anders. Maar AI biedt ook leerlingen de mogelijkheid om ondersteuning te krijgen bij het leren. Wat een docent kan, kan een leerling ook (en vaak nog beter). De AI assistenten zijn 24/7 beschikbaar om vragen te beantwoorden over moeilijke onderwerpen of kijken opdrachten na. Ze kunnen ideeën genereren voor werkstukken of deze zelfs geheel “maken”.
Deze technologie is breed toegankelijk, gebruiksvriendelijk, en heeft de potentie om het onderwijs te transformeren door maatwerk mogelijk te maken. Toch roept dit ook vragen en dilemma’s op: Hoe beginnen we met AI in de klas? Hoe zorgen we ervoor dat dit op een verantwoorde manier gebeurt? Wat kan, mag of mag niet. En misschien nog veel belangrijker, wat willen we wel en wat liever niet? Het EPAC-K model geeft houvast om generatieve AI verantwoord te gebruiken.
Het EPAC-K model (Welp en Onverwagt) is ontwikkeld om het gebruik van Generatieve AI in het onderwijs te stroomlijnen en bestaat uit vier bouwstenen: Ethical Knowledge, Prompting Knowledge, AI Knowledge en Curriculum Knowledge.
Wat het EPAC-K model uniek maakt, is dat deze bouwstenen niet los van elkaar staan of in een vaste volgorde toegepast moeten worden; ze werken in samenhang en versterken elkaar in de praktijk. Het model vormt een aanvulling (of precisering) op TPACK model, waarbij de toevoeging van generatieve AI een verdieping is op het meer algemene concept “Technologie” of de inzet van “ICT”.
Generatieve AI: De Basis voor Innovatie in het Onderwijs
De opkomst van Generatieve AI heeft nieuwe mogelijkheden gecreëerd voor het onderwijs. Van het genereren van lesmateriaal tot het bieden van gepersonaliseerde leerervaringen: Generatieve AI maakt het allemaal mogelijk. Deze technologie werkt door middel van ‘prompts’—vragen of verzoeken van gebruikers—en creëert op basis daarvan nieuwe content. Dit kan variëren van teksten en afbeeldingen tot video’s en muziek, allemaal geproduceerd door complexe algoritmes die patronen in grote hoeveelheden data herkennen.
Generatieve AI biedt, mits goed toegepast, ongekende mogelijkheden voor maatwerk in het onderwijs. Met één druk op de knop kan lesmateriaal worden aangepast aan de individuele leerbehoeften van een leerling. Het multimodale karakter van AI—waarbij tekst, beeld, audio en video samenkomen—biedt een verrijkte leeromgeving die niet alleen efficiënt, maar ook voor iedereen toegankelijk en tijd- en kostenbesparend is.
Het EPAC-K model: Een Samenhangende Benadering
Het EPAC-K model is ontwikkeld om scholen en docenten te begeleiden bij de integratie van AI in het onderwijs. In plaats van een rigide stappenplan, biedt het model vier bouwstenen die in samenhang moeten worden toegepast. Deze bouwstenen zijn niet bedoeld om afzonderlijk of in een specifieke volgorde gebruikt te worden, maar om gezamenlijk een solide fundament te vormen voor verantwoord AI-gebruik in de klas.
1. Kennis van Ethiek (E): Willen
Ethiek speelt een centrale rol bij het gebruik van AI in het onderwijs. Deze bouwsteen richt zich op de ethische overwegingen, zoals grip op AI, autonoom handelen van systemen en de wenselijkheid hiervan. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om met AI stemmen te klonen of de inzet van de juf als avatar die uitlegt verzorgt of verhalen voorleest. Het is daarom van cruciaal belang dat deze ethische aspecten vanaf het begin worden meegenomen in het gebruik van AI in de klas. Het bepaalt het succes van adoptie en toepassing, maar geeft ook zicht op hoe de school, de sectie of de teams kijken naar AI en er iets van “vinden”.
2. Kennis van het Prompten (P): Kunnen
Het formuleren van effectieve prompts is cruciaal voor het succes van Generatieve AI in het onderwijs. Een goede prompt leidt tot relevante en nuttige output. Zowel leraren als leerlingen moeten leren hoe ze gericht vragen kunnen stellen aan AI om waardevolle resultaten te verkrijgen. Dit vormt de basis voor zowel klassikaal als gepersonaliseerd leren.
3. Kennis van de AI systemen (A): Weten
Het is essentieel om een diepgaand begrip te hebben van hoe AI werkt, welke mogelijkheden en beperkingen er zijn, en welke specifieke tools beschikbaar zijn. Deze kennis helpt om AI op een effectieve en veilige manier in te zetten in het onderwijs. Tegelijkertijd moeten docenten en leerlingen zich bewust zijn van de ethische en juridische implicaties van AI-gebruik, zoals privacy en dataveiligheid.
4. Kennis van het Curriculum (C) of leerplan: Doen
Het effectief inzetten van AI vereist een goed begrip van de context waarin deze wordt gebruikt. Dit betekent dat de AI-toepassingen moeten aansluiten bij de leerdoelen en het curriculum. Door AI in te zetten waar het de meeste impact heeft—bijvoorbeeld door lesmateriaal aan te passen aan individuele leerbehoeften—kan het leerproces aanzienlijk worden verrijkt.
Samenwerking tussen de Bouwstenen
De kracht van het EPAC-K model ligt in de samenhang tussen de vier bouwstenen. Ze zijn onderling verbonden en versterken elkaar, waardoor een geïntegreerde benadering ontstaat die cruciaal is voor het succesvol en verantwoord integreren van AI in het onderwijs. Wanneer deze elementen samen worden toegepast, bieden ze een holistisch kader waarmee scholen en docenten AI op een doordachte manier kunnen inzetten.
Een Voorbeeld van Integratie:
Stel dat een school AI-tools wil inzetten om leerlingen te ondersteunen bij het leren. Het EPAC-K model biedt hierbij houvast door de volgende overwegingen te combineren en met elkaar te bespreken (in willekeurige volgorde):
- Hoe werkt de AI-tool die we willen gebruiken, en wat zijn de specifieke functies en beperkingen? Maar ook, hoe waarborgen we de privacy van leerlingen?
- Is het gewenst en verantwoord om AI te gebruiken in deze context?
- Waar in het curriculum kan AI het meeste toevoegen? Hoe sluit de tool aan bij de leerdoelen?
- Hoe formuleren we prompts die de AI in staat stellen om relevante en gepersonaliseerde content te genereren?
Het gelijktijdig toepassen van deze overwegingen zorgt ervoor dat AI op een geïntegreerde, verantwoorde en effectieve manier wordt ingezet in de klas.
Het EPAC-K model biedt dus geen lineair stappenplan, maar een samenhangende benadering waarin alle bouwstenen elkaar aanvullen en versterken. Dit helpt scholen en docenten om AI vanaf het begin op een verantwoorde manier in hun onderwijspraktijk te integreren.
Cruciaal is voor elke bouwsteen de K van Kennis. Stap 1. Kennis die je moet vergaren om de tool verantwoord in te zetten. Neem daar de tijd voor en deel je kennis en ervaring. Soms blijkt een oplossing gewoon niet mogelijk vanwege wettelijke en/of juridische beperkingen, of soms vinden we het gewoon nog even te ver gaan. Kennis van wat we samen vinden en hier respectvol mee omgaan, is misschien op dit moment de meest belangrijke stap…
Ook starten met het EPAC-K model? Begin hier!
Vaak gelezen EDUprompt blogs:
Inclusief Onderwijs met AI-ondersteuning: Prins Tel bij Stichting Elevantio
Makkelijker lesmateriaal genereren met Prins Tel van stichting Elevantio. Aan de slag met AI-ondersteuning!
Interactieve Video met ELAI
Interactieve video’s met ELAI. Hoe kun je AI inzetten in de vorm van interactieve video’s? Stap 1: EDUprompt jouw quiz voor jouw schoolteam of klas en bepaal de inhoud van jouw interactieve video. Stap 2: kloon jouw stem. Stap 3: van cartoon-figuren tot ‘echte’ personen. Selecteer jouw avatar. Stap 4:
Het leesplezier vergroten in jouw klas?
Uit onderzoek weten we dat er een aantal onderdelen cruciaal zijn om het leesplezier te bevorderen en daarmee de leesvaardigheid te verbeteren. Lees hoe AI hierin ondersteunt.